1) Paylaştırmanın Nasıl Yapılacağı
Mirasın paylaşılmasının nasıl yapılacağına ilişkin TMK m 646 ila 668 de bir takım düzenlemeler ile öngörülmüştür. Mirasçılar anılan maddelerle uygun davranmak suretiyle terekeden payı oranında yararlanabilir. Mirasçılar anlaşmak suretiyle mirası kendi aralarında istedikleri gibi paylaşabilirler. Bu hususta mirasçıların bir paylaşma sözleşmesi yapmaları da mümkündür. TMK m 676 uyarınca Tüm mirasçıların katılımıyla yazılı olarak yapılmak şartıyla geçerli miras paylaşım sözleşmesi geçerlidir ve tarafları bağlar. Geçerli bir miras taksim sözleşmesine dayanarak tapu iptal ve tescil talebinde bunla bilecekleri için, ortaklığın giderilmesi davası açılmasında hukuki yarar bulunmayacaktır.
Miras paylaşım sözleşmesinin resmi şekilde (noterde) yapılması gibi bir zorunluluk yoktur. Ancak paylaşım sözleşmesinin resmi şekilde noterde yapılmış olması da mümkün olup bu geçerlidir. Eş deyişle sözleşme noter tarafından doğrudan doğruya düzenlenebileceği gibi noter onayı olan yazılı sözleşmede geçerlidir.
Tereke malının paylaşımı sırasında malın satışı mirasçılardan birine veya birkaçına özgülenmesi konusunda uyuşmazlık çıktığında Sulh hakiminden sorunun çözümü için karar verilmesi istenecek iyi anılan maddede düzenlenmiştir. Anılan madde kapsamında Sulh hukuk hakiminin müdahalesini gerektirecek bir çok işlemin şu biçimde düzenlendiği görülmektedir:
- Paylaşmaya katılmak üzere kayyum atanması,
- Anlaşmazlık halinde payların oluşturulması,
- Satış arttırmasının şeklinin belirlenmesi,
- Aile konutu ve ev eşyasının sağ kalan eşi özgülenmesi,
- Anlaşmazlık halinde aile belgeleriyle özel anı oluşturan eşyanın özgülenmesi,
- Anlaşmazlık halinde taşınmazın özgülenme değerinin belirlenmesi.
2) Paylaştırma Kuralları
Yasal mirasçılar gerek kendi aralarında, gerek atanmış mirasçılarla birlikte mirası aynı kurallara göre paylaşırlar. Aksine bir düzenleme olmadıkça, mirasçılar paylaşmanın nasıl yapılacağını serbestçe kararlaştırılır. Paylaşma, ya mirasçıların kendi aralarında anlaşmaları yoluyla ya da mahkeme tarafından gerçekleştirilir. Uygulamada bu tür paylaşmaya iradi ve kaza-i paylaşma denilmektedir. Mirasın nasıl paylaşılacağına ilişkin miras bırakan tarafından da kurallar konulmuş ya da paylaşmaya kayyumun katılması istenmiş olabilir. Yasa paylaştırmaya ilişkin bazı kurallar koymuştur. Bunlar öğretide şu şekilde ifade edilmiştir:
- Mirasçılar, paylaşmanın nasıl yapılacağı konusunda özgürdürler.
- Mirasçılar arasında eşitlik esasi geçerlidir.
- Mirasçılar paylaşma ya da taksim sözleşmesini oy birliği ile yapmalıdırlar.
- Mirasçıların tereke ilişkin hususlar da karşılıklı bilgi verme yükümlülükleri vardır.
3) Miras Bırakanın Tasarrufuyla İlgili Paylaşma Kuralları
Miras bırakan, ölüme bağlı tasarrufuyla paylaşmanın nasıl yapılacağı ve payların nasıl oluşturulacağı hakkında kurallar koyabilir. Bu kurallar, miras bırakan tarafından kast edilmemiş olan bir eşitsizlik halinde payların denkleştirilmesi olanağı saklı kalmak kaydıyla, mirasçılar için bağlayıcıdır. Miras bırakanın koyduğu kurallara göre paylaşmanın yapılması asıldır. Ancak bu kural ile eşitsizlik yaratılmamış olmalıdır. Eşitsizlik halinde payların denkleştirme olanağı saklıdır.
