Bitcoin Nedir?
Bitcoin, Satoshi Nakamoto tarafından 2009 yılında deneysel olarak blockchain teknolojisi ile oluşturulmuş bir kripto para birimidir. Bitcoin, bir merkeze bağlı olmadan, herhangi bir merkezi hizmete gerek duymadan, tamamen dijital ortamda transfer işlemleri gerçekleşen dijital para birimidir. Transfer işlemlerinin yanı sıra, oluşturulma işlemleri de bir merkeze bağlı olmadan gerçekleştirilebilir. Kısaltması ise BTC'dir. Alt birimi ise mucidinden esinlenilerek "Satoshi" olarak adlandırılır.
Bitcoin Teknik Detayı ve Mining (Madencilik)
Bitcoin dijital bir para birimi olma özelliğini bağlı olduğu algoritmadan alır. Bu algoritmanın adı; SHA-256'dır. Bu algoritma blok zincir denilen, ardışık, birbirini takip eden ve her birinde diğer bloklara ait anahtar veriler saklayan kod parçalarından oluşur. Basit bir şekilde özetlemek gerekirse, bir kod parçası, kendinden önce gelen kod bloğunun verilerini ve kendinden sonra gelecek olan kod bloğunun verilerini içerisinde saklar, bu blokların her biri bir anahtara bağlı olarak çözümlenir, çözümlenen her blok bir miktar bitcoini serbest bırakır. Bitcoinin serbest kalması ile bitcoin oluşturulmuş olur ve bu işlemlerin bütününe "mining" yani "bitcoin madenciliği" denir.
Bu anahtar o kadar fazla basamağa sahiptir ki çözümlenmesi çok uzun zaman alabilir. Çoğu zaman birden fazla işlemci gücünün bir araya gelmesi ile çözümlenmesi mümkün olur. Bu işlemci gücü HASH değerinden hesaplanır. Bu işlemcilerin temel amacı anahtarı çözümlemeye yönelik olsa da, aynı zamanda gerçekleşen transfer işlemlerini de doğrular ve çözümleme sırasında işlenen blok zincire bu transfer detaylarını kaydeder. Bu işlemlerin tamamı "Blockchain Explorer" adlı bir dijital kayıt defterinde görüntülenebilir. Bu işlemler, anonim bir şekilde blok zincire bağlanan istemciler tarafından gerçekleştirilir. Anonim istemcilerin hash güçleri bir havuzda birleşerek, bloğu çözümlemek için çalışırlar. Daha sonra serbest kalan bitcoin, istemcileri arasında paylaştırılır. Bu paylaşım yapılırken istemcinin havuza sağlamış olduğu HASH değeri dikkate alınır. En fazla HASH değerine sahip istemci en fazla bitcoini almaya hak kazanır.
Bitcoin Transferi Nasıl Gerçekleşir?
Bitcoin transferleri madencilik işleminde olduğu gibi algoritmaya dayalı bir şekilde ilerler. Transfer işleminin gerçekleşmesi demek blok zincirde tutulan verilerin, bir sonraki blokta yer değiştirmesi mantığına dayanır. Şöyle ki; transferin gerçekleşeceği miktar zaten hali hazırda bir blok tarafından saklı tutulmaktadır, bu miktar, bir cüzdan adresine tanımlı durumdadır, transferin gerçekleşmesi demek bloktaki cüzdan verisinin değişmesinden ibarettir. Bu yeni işlem verisi işlenen yeni blokta saklı tutulmaya başlanır, bir sonraki transfer işleminde referans noktası artık bu blok olacaktır. Aslında transfer işleminin tam olarak gerçekleşmesi için cüzdan adresi ile blok verisi birbirini doğrulamalı. Bu doğrulama ise node (düğüm) bilgisayarlar tarafından gerçekleştirilir.
Node (Düğüm) Nedir?
Bloklar hakkında işlem bilgilerini tutan ve bu bilgilerin yayılmasına yardımcı olan bilgisayarlara node denir. Bitcoin ağının devamlılığını sağlamak için bu bilgisayarlar P2P protokolü ile birbirlerine bağlı durumdadırlar.
Bitcoin Cüzdanı Nedir?
Bitcoin cüzdanı, blockchain tarafından verilmiş ve doğrulanmış bir adrestir. Bu adres çok sayıda harf ve rakamdan oluşur. (Örnek Bitcoin Adresi; 1111KiuFyqUXJFji8KQnoHC5Rtqa5d5e) Bu adresi IBAN numarası gibi düşünebiliriz. Transfer işlemleri bu adres ile yapılır veya alınır. Her kullanıcının kendine has bir cüzdan adresi vardır. Bitcoin cüzdan adresi oluşturmanın herhangi bir limiti yoktur. Bu adreslerin oluşturulması için ihtiyacınız olan tek şey akıllı telefona veya bilgisayara kurulacak olan cüzdan uygulamasıdır. Bu cüzdan adresleri herhangi bir tanıma sahip değildir. Yani sahibini belirleyici herhangi bir tanıma ihtiyaç duymazlar. Herhangi bir evrak veya protokole bağlı değillerdir. Bu da bitcoin ağının merkezsiz olmasının doğurduğu sonuçlardan birisidir.
Bitcoin cüzdanları soğuk ve sıcak cüzdanlar olarak ikiye ayrılır. Sıcak cüzdan dediğimiz cüzdanlar, bilgisayar veya telefona kurulmuş uygulama veya yazılımlar aracılığıyla internet bağlantısı olan cüzdanlardır. Bu cüzdanlar sahipleri tarafından şifrelenebilir fakat şifrenin unutulması durumunda kırılması imkansızdır. Soğuk cüzdanlar ise, flash bellek benzeri bir yapıya sahiptir. Cüzdan yazılımı içerisinde kurulu vaziyette bulunur. Bakiye bitcoin, internet bağlantısına gerek duymadan bu cihazın içerisinde saklanabilir. Şuan için bilinen en güvenilir bitcoin saklama yöntemidir.
Bitcoin ve Kripto Para Hukuku
Bitcoin ve türevi kripto paraların herhangi bir merkezinin bulunmaması yasa dışı durumları da beraberinde getirmektedir. Bitcoin transferleri takip edilemez ve cüzdan sahiplerinin kimlikleri her zaman gizlidir. Bu durum yasa dışı alışverişlerde bitcoin kullanımını çok cazip bir hale getirmektedir. Bitcoin ilk çıktığı andan itibaren bir çok hukuki tartışmaları da beraberinde getirmiştir. Bitcoinin merkezinin olmaması, herhangi bir yasal düzenleme ile korunmasının da önüne geçmiş oluyor. Yakın gelecekte artan bitcoin kullanımına bağlı olarak devletlerin, en azından kendi sınırları içerisinde bitcoin konusunda bazı yasal düzenlemeler getirmesi beklenmektedir. Ayrıca bitcoin, ölçeklenebilir ve takip edilebilir bir değer olmadığından vergi hukuku bakımından da yasal bir düzenlemeye tabi değildir.
Bitcoin kendi başına vergilendirilmediği ve takip edilemediği için devlet otoriteleri tarafından ekonomik bir değer olarak görünmemesine rağmen, aracı kurumların bitcoin sağlamak için aldıkları paranın bir ekonomik karşılığı vardır. Aracı kurumların hizmet sağlamak adına aldıkları bu ücretler, aracı kuruma bazı sorumluluklar yüklemektedir. Örneğin ülkemizde en çok kullanılan bitcoin alım satım platformu olan BtcTurk, daha önceleri merkezi KKTC de olmasına rağmen, merkezini Türkiye'ye taşımış ve vergiye tabi olarak hizmetlerine devam etmektedir. Firmaya aktarılan tüm ücretler banka hesapları aracılığı ile takip edilebilir bir durumdadır.
