A) Tenkis ve Tenkis Davasının Anlamı
Tenkisin sözlük anlamı indirme, azaltma ve eksiltmedir. Sağlar arası veya ölüme bağlı bir tasarruf ile saklı pay sahibi mirasçının saklı payına el atıldığı taktirde, yapılan o tasarruf, tenkis davası yolu ile saklı paylı mirasçının saklı payı sağlanıncaya kadar indirime tabi tutulacaktır. Başka bir anlatımla saklı paylı mirasçılar miras bırakanın saklı paylarına el atması halinde onun ölümünden sonra bu el atmanın ortadan kaldırılmasını, saklı paylarının tamamlanmasını talep ve dava edebileceklerdir. İşte bu tür davalara tenkis davası denilmektedir. O halde tenkis davası, miras bırakanın sağlar arası veya ölüme bağlı tasarruf veya tasarruflarıyla, tasarruf edilebilir kısmı aşması halinde bu tasarrufların tasarruf edilebilir kısım oranında indirilmesini temin eden hukuki bir olgudur.
Saklı pay sahibi mirasçı tenkis davası açabileceği gibi, tenkis isteme hakkı henüz yerine getirilmemiş tasarrufların, yerine getirilmesini istemesi halinde defi yolu ile de kullanılabilecektir.
B) Saklı Payına El Atılan Her Mirasçı Tek Başına Tenkis Davası Açabilir Mi ?
Saklı payları ihlal edilen öteki mirasçıların iştiraki olmadan da tenkis davası bireysel olarak açılabilir. Çünkü tenkis, tereke adına bir istek değildir. Tenkis isteği mirasçının saklı payını alabilme amacına yönelen kişisel nitelikli bir davadır. Bu nedenle öteki mirasçılarla birleşerek dava açılması ya da miras ortaklığına temsilci atanması söz konusu değildir. Eş deyişle saklı payı zedelenen her mirasçı yalnız başına tenkis davası açabilir. Temsilci mirasçı adına tenkis davası açamaz. Eş deyişle saklı pay sahibi mirasçıların tenkis davası açma hakkı birbirinden ayrı ve müstakildir. Mirasçılar yine de birlikte tenkis davası açabilirler. Tenkis istek ve dava hakkı tüm saklı pay ile mirasçılar için aynı maddi ve hukuki olgudan doğmaktadır.
C) Tenkis Davası Miras Bırakanın Sağlığında Açılabilir mi?
Tenkis davası açmak hakkı miras bırakanın ölümü ile doğar. Miras bırakanın ölümünden önce mirasçılık sıfatı hukuken kazanılmış değildir. Saklı paylı mirasçılık sıfatına sahip olunmadan ölümden önce tenkis davası açılamaz. Gerçekten miras bırakanın ölümünden önce açılmış bir tenkis davası hukuken mümkün olmaz.
D) Tenkis Davası Açma Hakkı Mirasçılara Geçer mi?
Saklı pay sahibi mirasçının, tenkis davası açtıktan sonra ölümü halinde, mirasçıları birlikte veya ayrı ayrı bu davayı takip edip sonuçlandırabilirler. Keza tenkis davası açma yetkisine sahip bir mirasçının dava açamadan ölümü halinde bunun dava hakkı kendisinin mirasçılarına geçer.
E) Tenkis Davasını Mirasçının Sıfatına Göre Kimler Açabilir?
- Mirasçılıktan çıkarılan kimse
- Evlatlık
- Vasiyet yükümlüsü
- Mirası art mirasçıya geçirme yükümlülüğü ile saklı payı mirasçı
